Η θεωρία του Ωφελιμισμού.

  Αρχικά, για να καταλάβουμε την θεωρία του ωφελιμισμού πρέπει να δούμε ποια είναι η βασική του αρχή, σύμφωνα με την οποία οι ανθρώπινες πράξεις για να θεωρούνται ορθές πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να προάγουν την μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Σαφώς και όλοι με τις πράξεις και τις ενέργειες μας επιδιώκουμε την ευτυχία. Όμως εδώ μπαίνει ένα άλλο ζήτημα, αυτό της ηθικής. Κατά πόσο οι ενέργειες μας είναι ηθικά σωστές ή λανθασμένες κρίνεται από τις συνέπειες που θα έχουν οι ενέργειες μας. Η ευτυχία όπως έχουν υποστηρίξει στοχαστές όπως ο Mill περιέχει την έννοια της ηδονής. Βέβαια ανάμεσα στις ηδονές υπάρχει μια ποιοτική αξιολόγηση και έτσι μπορούμε να τις διακρίνουμε σε ανώτερες και κατώτερες. Στις ανώτερες μπορούμε να εντάξουμε τις πνευματικές ηδονές που πρέπει να επιδιώκει κάθε έλλογο όν ώστε να είναι πραγματικά ευτυχισμένο. Πέρα όμως από τις πνευματικές ηδονές υπάρχουν όμως και οι σωματικές και αισθησιακές. Αυτού του είδους ηδονών έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν την ευτυχία αλλά μόνο ως ένα βαθμό. Τα άτομα σύμφωνα με την θεωρία του ωφελιμισμού πρέπει να επιζητούν διαρκώ την ενάρετη ζωή και την πρόοδο που θα οδηγήσει στην αυτοβελτίωση όχι μόνο το ενός ατόμου αλλά του συνόλου. Δηλαδή δεν θα έχει στόχο την ατομική μόνο ευτυχία γιατί αυτό αντιβαίνει στον ωφελιμισμό. Ο κάθε άνθρωπος έχει την δυνατότητα να καλλιεργήσει τις διανοητικές ικανότητες και τα συναισθήματα του εσωτερικού του κόσμου και είναι κάτι που απαιτείται να κάνει. Θα που μας προτρέπει ο ωφελιμισμός να κάνουμε είναι να είμαστε ως ανθρώπινα όντα όσο το δυνατόν περισσότερο προοδευτικά και να επιζητούμε την αυτοανάπτυξη και όχι απλά μια μηχανική ικανοποίηση των ηδονών. Αν καταφέρουμε να κάνουμε αυτό τότε θα σταματήσουμε να νιώθουμε ανταγωνισμό και ευτυχία με την ήττα των άλλων προκειμένου να πετύχουμε μόνο εμείς τις επιδιώξεις μας. Και τότε μπορούμε να νιώθουμε πως ανήκουμε στην κατηγορία του ωφελιμισμού. Αλλά το ερώτημα είναι ποιος έχει την διάθεση να τα κάνει όλα αυτά ; Την απάντηση την αφήνω σε εσάς…

Του

Δημήτρη Γ. Καραθανάση

Φοιτητή Φιλοσοφικής Σχολής

Πανεπιστημίου Ιωαννίνων