Διαταραχή πανικού-Πως να μην επηρεάσει την ψυχολογία μας;

       Η διαταραχή πανικού είναι μια από τις πολλές αγχώδεις διαταραχές που μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα του ατόμου που υπόκειται σε αυτό το είδος διαταραχής. Συγκεκριμένα, αν μπορούσαμε να δώσουμε έναν πιο σαφή ορισμό για την διαταραχή πανικού θα λέγαμε πως είναι μια αγχώδης διαταραχή που εκδηλώνεται στο άτομο ξαφνικά και επανειλημμένα  και  συνοδεύεται από  κάποια ψυχοσωματικά συμπτώματα. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ο τρόμος, το άγχος ,το τρέμουλο στα χέρια ή στα πόδια, η εφίδρωση, η δυσκολία στην αναπνοή, η ταχυκαρδία, η ζάλη και κάποιες φορές και η λιποθυμία.  Αυτού του είδος η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την λειτουργικότητα του ατόμου καθώς και την καθημερινότητά του γιατί η εμφάνισή της μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Όπως ήδη αναφέρθηκε η κρίση πανικού μπορεί να εμφανιστεί απρόσμενα κατά την διάρκεια μιας δραστηριότητας του ατόμου είτε σε κάποιες περιπτώσεις να εμφανίζεται κάτω από συνθήκες έντονου άγχους και στρες όπως για παράδειγμα ένα ασανσέρ ή ένας κλειστός  χώρος, ακόμη, μια έντονα πιεστική ημέρα στον χώρο της εργασίας ή η απώλεια ενός σημαντικού προσώπου στην ζωή τους  μπορεί να είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση μιας κρίσης πανικού. Κατά την διάρκεια της κρίσης το άτομο βιώνει πολύ έντονο φόβο, έλλειψη ελέγχου και αισθάνεται ότι θα πεθάνει, για αυτό τον λόγο θέλει να απομακρυνθεί γρήγορα από τον χώρο της εμφάνισης του συμπτώματος. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να έχουν χρονική διάρκεια από μερικά δευτερόλεπτα έως  το μέγιστο τρεις ώρες. Στην διάρκεια του πανικού τα συμπτώματα αυξάνονται  ενώ, βαθμιαία γίνονται και πιο έντονα. Όταν εξελιχθεί ένα φαινόμενο πανικού και τελειώσει το άτομο κυρίως συμβουλεύεται κάποιον ειδικό (ψυχολόγο, σύμβουλο ψυχικής υγείας) ή μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε ένα νοσοκομείο. Προληπτικά το κάθε άτομο που αντιμετωπίζει μια κρίση πρέπει να απευθυνθεί σε έναν γιατρό και να υποβληθεί σε κάποιες απαραίτητες εξετάσεις προκειμένου να αποκλειστούν κάποιες άλλες αιτίες εμφάνισης του φαινομένου. Μετά από την κρίση το άτομο αναπτύσσει κάποιες φοβίες για την εμφάνιση του ίδιου φαινομένου και αυτό οδηγεί στο να βάζουν κάποιους περιορισμούς στην καθημερινή τους δράση. Εάν για παράδειγμα το φαινόμενο του πανικού εμφανίστηκε μέσα στο ασανσέρ τότε το άτομο θα αποφύγει να χρησιμοποιήσει ξανά το ασανσέρ το ίδιο μπορεί να συμβεί και αν ένα άτομο έχει υποστεί την κρίση μέσα σε ένα αεροπλάνο ή μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Η διαταραχή πανικού όμως είναι πολύ πιθανό να συνδέεται και με την εμφάνιση άλλων διαταραχών ή φοβίας όπως είναι η αγοραφοβία (σε ποσοστό 50%). Η αγοραφοβία εμφανίζεται όταν το άτομο βρίσκεται ανάμεσα σε ένα μεγάλο πλήθος ατόμων κάτι που του προκαλεί ασφυξία έντονο άγχος και έτσι το άτομο περιορίζεται σε μια «ζώνη ασφαλείας» αρνούμενο να συναναστραφεί με πολύ κόσμο ή να βρεθεί σε χώρους όπως ένα εμπορικό κατάστημα ή ένα αεροπορικό ταξίδι και γενικότερα η αποφυγή των δημόσιων χώρων. Ποιά όμως άτομα προσβάλλονται από διαταραχές πανικού και γιατί;  Αρχικά, τα άτομα  στα οποία εμφανίζονται οι κρίσεις πανικού είναι αυτά που έχουν περάσει την εφηβική ηλικία και βρίσκονται μέχρι την μέση ηλικία των 45 ετών, σπάνια εμφανίζονται αργότερα. Ακόμη, το φαινόμενο σύμφωνα με έρευνες «προτιμά» να εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες παρά στους άνδρες ενώ, πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η κληρονομικότητα. Εάν δηλαδή κάποιος στενός συγγενής του ατόμου εμφάνιζε κρίσεις πανικού τότε υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανιστούν και στο ίδιο το άτομο. Ενώ τέλος, αρκετοί επιστήμονες επισημαίνουν πως η εμφάνιση των κρίσεων πανικού σχετίζεται με την κατάθλιψη και για αυτό τον λόγο οι γιατροί συνιστούν την χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Πως μπορεί όμως να επιτευχθεί η καταπολέμηση του φαινομένου; Αν και μια κρίση πανικού επιφέρει στο μέλλον και την εμφάνιση και άλλων κρίσεων παρόλα αυτά η ψυχοθεραπεία και συχνά σε συνδυασμό με την χρήση κατάλληλων φαρμάκων είναι η πρέπουσα για την μείωση των φαινομένων πανικού. Ο ρόλος της ψυχοθεραπείας είναι να πετύχει τον έλεγχο των κρίσεων με την αλλαγή του τρόπου σκέψης και την αποβολή του άγχους σε μια ενδεχόμενη κρίση. Έτσι οι ψυχοθεραπευτές με διάφορες μεθόδους όπως οι ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοής μαθαίνουν τον έλεγχο των κρίσεων. Στόχος λοιπόν, είναι τα άτομα που προσβάλλονται από κρίσεις πανικού να τις υπερνικήσουν έτσι ώστε όταν αυτές εμφανιστούν και πάλι να είναι πιο ψύχραιμοι και να τις αντιμετωπίζουν με περισσότερη ευκολία.

Με εκτίμηση, Ραφαέλα Τόσιου